Şehmus EDİS (Mardin Haber)
Süsengiller familyasından olan iris bakeriana bilimsel isimli mor çiçek, yıllar sonra yeniden Mardin’de görüldü. Türkiye’de şimdiye dek sadece Mardin’de kaydı bulunduğu belirtilen ve yöre sakinlerinin zamanla “kusursuzluk” anlamını yüklediği mor çiçek büyüleyici bir güzelliğe sahip.
Mardin’de Arapların yoğunlukta yaşadığı Savur, Midyat ve Ömerli taraflarında “Bırgızeyl,” Kürtlerin yoğunlukta yaşadığı Artuklu ve Mazıdağı taraflarında da “Bılbızık” diye isimlendirilen İris bakeriana bilimsel isimli mor çiçeğin nadir görülen bir tür olması ve kusursuz bir güzelliğe sahip olması nedeniyle söz konusu bitkiye zamanla “kusursuzluk” anlamı yüklenmiş.

KORUMA ALTINA ALINMASI GEREKİR
Mardin Merkez Artuklu ilçe sakinlerinden Mehmet Demir (48), bu çiçeği küçüklüğünden beri bildiğini ifade ederek, özellikle bölgede kırsal kesimde yetişen nadir bir çiçek olduğunu söyledi. Savurlu emekli memur Mehmet Çelik (55) ise, İris bakeriana’nın kentin en önemli yabani bitkilerinin başında geldiğini ve korunması gerektiğini belirterek, “Bu nadide ve narin çiçeğe aynı zamanda kusursuzluk anlamı yüklenmiştir. Bu çiçeğe Kürtçe’de bılbızık, Arapça’da ise bırgızeyl deniyor. Bu çiçek genelde ilkbaharda ortaya çıkan soğanlı nadide bir çiçektir. Hatta zaman zaman güzellikle anlamlandırılan filan kız güzel anlamında bılbızık veya bırgızeyl söylemi ile anılıyor. Mesela filan kız bılbızık veya bırgızeyl kadar güzel. Orada kusursuzluk anlamı yüklenmiştir. Bölgemizde yetişiyor. Mardin ve yöresine aittir. Koruma altına alındığını biliyoruz. Küçükken köyde bunu yerdik. Ama soğanına dokunmuyorduk. Soğanı gelecek seneye tekrar çiçek yeşereceğini biliyorduk. Koruma altına alınmasını istiyoruz” diye konuştu.
Bu arada Mardin Artuklu kırsalında çobanlık yapan Temel Çokan da, Mardin'de genelde ilkbaharda gördükleri çiçeğin korunması gerektiğini ifade etti.