Yaz mevsiminin gelmesiyle artan sıcaklar çocukları tehdit eden bazı hastalıkları da beraberinde getirirler. Bu mevsimde görülen hastalıklara karşı önlem almak ve çocukları korumak büyük önem taşır. Bu hastalıklar; besin zehirlenmeleri, böcek ısırmaları, güneş yanıkları, yaz ishalleri, isilikler, idrar yolu ve üst solunum yolu enfeksiyonlarıdır.

YAZIN SIKLIKLA GÖRÜLEN İSHALLERİN NEDENLERİ NELERDİR? İSHALDEN KORUNMAK İÇİN NELERE DİKKAT EDİLMELİDİR? İSHALE EŞLİK EDEN TABLOLAR KONUSUNDA BİZLERİ BİLGİLENDİRİR MİSİNİZ?

Yaz ishallerinin nedenlerinin başında enfeksiyonlar gelir. İnsan ve hayvan dışkıları ile kirlenmiş sularda durgun kanalizasyon sularında bu enfeksiyon etkenleri uzun süre canlı kalabilirler. Bakteriyel, viral veya paraziter olduğu bilinen yaz ishallerinin çoğu bu kirlenmiş suların içilmesi, banyo ve yüzme esnasında yutulması veya bu sularla yıkanmış meyve sebzelerin yenilmesi aracılığı ile ağız yoluyla kolaylıkla vücuda alınırlar. İshal olan kişiler de almış oldukları bu mikropları dışkıları ile çevrelerine yayarlar. Dışkı ile bulaşmış ellerin ağıza götürülmesi sonucu kişiden kişiye geçerek salgınlar oluşturabilirler. Bu durumdan en çok 0-5 yaş arası çocuklar etkilenir.

Bu nedenle ishalden korunmanın başında menşei bilinmeyen suların tüketilmemesi, yıkanmamış sebze ve meyvelerin yenmemesi,  mama hazırlanan suların iyice kaynatılmış olması gerekmektedir. kişisel hijyene dikkat edilmesi özellikle ellerin sık sık yıkanması da önemlidir. Anne veya bakıcı çocuğun besinlerini hazırlamadan önce tuvaletten çıktıktan sonra ve çocuğun bezini değiştirdikten sonra mutlaka ellerini su ve sabunla yıkamalıdır. Kullanılan ve içilebilen suların klorlanması pek çok mikro organizmanın yaşamasını önleyebilir. Şüphelenilen suların özellikle salgın olduğu bilinen bölgelerdeki suların kaynatılarak tüketilmesi gerekmektedir. Ayrıca besinlerin açıkta bırakılmaması, sıcakta bekletilmemesi, biberon, bardak, tabak, kaşık, çatal gibi malzemelerinde içlerinde artık

İSHAL TEDAVİSİNDE BESLENME NASIL OLMALIDIR?

Günde 4’ten az dışkılama idrar miktarının normal ve kusmanın olmadığı hafif ishal durumlarında tedavi evde de yapılabilir. Anne sütü alan bebekler sık sık emzirilmeli. 6 aydan büyük anne sütü almayan bebekler ve çocuklar alışık olduğu sıvı gıdaların yanı sıra pirinç lapası, muz, elma, şeftali, yoğurt, ayran, yağsız makarna, pilav gibi gıdalarla beslenmelidirler. İshali geçene kadar lifli ve yağlı gıdalardan uzak tutulmalıdırlar. Öğün aralarında bol suyun yanında eczanelerde toz şeklinde bulunan içinde karbonat, tuz, şeker ihtiva eden, su ile karıştırılarak içirilebilen özel solüsyonlardan da faydalanılabilir.

YAZ AYLARINDA GÖRÜLEN HASTALIKLARDAN BİRİSİ OLAN BESİN ZEHİRLENMELERİNE KARŞI NELERE DİKKAT ETMELİYİZ?

Yaz aylarında görülen rahatsızlıkların başında besin zehirlenmeleri de gelmektedir. Bu konuda hijyene dikkat edilmesi, açıkta satılan ürünlerin tüketilmemesi gerekir. Yazın uygun koşullarda saklanmayan, hijyenik şartlarda hazırlanmayan ürünlerin üzerlerinde çoğalan bakteri toksinleri hastalık sebebi olabilirler. Besin zehirlenmelerinden en çok çocuklar ve yaşlılar, bağışıklığı baskılanmış ilaç alanlar etkilenirler.

Kişi şüpheli ürünü tükettikten sonra şiddetli bulantı, kusma, karın ağrısı, ishal ile başvurur. Gıda zehirlenmelerinde kişilerin yaptığı en büyük hata ishali ve kusmayı durdurucu ilaçlar içmeleridir. Toksinlerin vücuttan atılmasını önlediği için bu tedaviler sakıncalıdır. Hiçbir şey yiyemeden her yediğini kusma ve ishal durumlarında derhal hastaneye başvurulmalı ve yatırılarak tedavisine başlanmalıdır. Tedavi ile kusma ve ishal ile kaybedilen sıvı elektrolit damar yolu ile takviye edilir

Tüm besin zehirlenmelerinde,  ishallerde temel prensip hastanın kaybettiklerini yerine koymaktır. Bu tedavi hayat kurtarıcıdır.  Hasta ağız yoluyla beslenmeye başladıktan sonra ise mide ve barsağı yormayacak ishal diyeti programları uygulanır.

Bu konuda dikkat edilecek noktaları şu şekilde sıralayabiliriz;

- Açıkta satılan hiçbir ürün tüketilmemelidir.

- Yiyeceklerin hazırlanmasında eller yıkanmalı hijyene dikkat edilmelidir

- Özellikle tavuklu ürünler 70 derecenin üzerinde pişirilmelidir.

- Derin dondurucudan çıkarılan ürünler çözülmek üzere oda sıcaklığında değil dolabın rafında bekletilmelidir.

- Çözünmüş gıdalar asla bir daha dondurulmamalıdır.

Her yemek pişirildikten sonra sadece 1 kez ısıtılmalı, bir kez dondurulmalıdır.

- Son kullanma tarihi geçmemiş olsa bile bozulmakta olan ürün hemen atılmalıdır.

- Son kullanma tarihi geçmiş ürün iyi görünse de mutlaka atılmalıdır.

- Buzdolabının içindeki ürünlerde bakteriyel üreme oluyorsa dolap tamamen boşaltılmalı ve dezenfekte edilmelidir.

- Dolabın hava sirkülasyonu engellenmemelidir.

- Dolap tıka basa doldurulmamalıdır.

- Buzdolabının içindeki sıvı gıdaların üzerleri mutlaka örtülmelidir.

- Yumurtaların yıkanarak saklanması uygun değildir. Kapalı yumurtalıkta muhafaza edilmelidir.

SICAK ÇARPMALARINDA ÇOCUKLARDA NE GİBİ DURUMLAR GÖZLENİR? İLK MÜDAHALE İÇİN NELER YAPILABİLİR?

Sıcak çarpması çoğunlukla güneşin altında uzun süre kalanlarda görülür ve aşırı sıcak sonucu beden ısısını ayarlayan mekanizmanın bozulması neticesinde ortaya çıkar. Ölümle sonuçlanabilen veya ciddi hasarlar oluşturabilen sıcak çarpmalarına dikkat etmek, yaz aylarında sıcaktan iyi korunmak, zamanında ve yerinde müdahale etmek çok önemlidir.

Sıcak çarpmasının belirtileri;

İlk evrede çocuklarda huysuzluk, huzursuzluk, sersemlik, sürekli ağlama, yürümede zorlanma dikkat çekicidir. Çok yüksek vücut ısısı (41 derece ve üzeri), havale, orta veya şiddetli solunum güçlükleri, hızlı kalp atışı, kırmızı sıcak kuru cilt, terleyememe ve komaya kadar gidebilen bilinç bulanıklığı, kusma ve ishal görülebilir. Bu sebeple çocuklarınızı asla güneş altında bırakmayın!

Güneş çarpmalarında yapılacak ilk müdahale çocuğu gölgeye almak, üzerindeki kıyafetleri soymak ve yan yatırmaktır. 112 derhal aranmalı, acil tıbbi yardım çağırılmalıdır. Ekipler gelene kadar çocuğun ateşi düşürülebilir. Vücudunu soğuk suya batırılmış süngerle silebilir spreyle su fışkırtabilirsiniz. Ardından yelpazeleyin. Kasıklarına koltuk altlarına, alnına soğuk kompresler uygulanabilir. Ateşi çok yüksek ise vücuduna ıslak çarşaf sarılabilir. Bulunulan yer gölge ve serin olmalıdır. Ateşin 38 derece altına hızla düşürülmesi sonucu çocuğun şoka girme ihtimali yüksek olduğundan çok dikkat edilmelidir. Sık sık ateş ölçülmelidir. Bilinci normalse içecekler verilebilir. Değilse vermeyin, boğulmasına sebep olabilirsiniz. Kusuyorsa yan veya yüzükoyun çevirin.

Çocuk nefes almıyorsa suni solunum uygulanabilir.

Ateş düşürücüler verilmemelidir!

GÜNEŞ YANIKLARININ ÖNÜNE GEÇEBİLMEK İÇİN HANGİ TEDBİRLERİ ALABİLİRİZ? OLASI GÜNEŞ YANIKLARI DURUMUNDA NELER YAPMALIYIZ?

Uzun süre güneşe maruziyetten 2-4 saat sonra kızarıklıklar oluşur. 24 saat içinde de bu kızarıklıklar maksimuma ulaşır. Bu birinci derece yanıktır. İçi su dolu veziküller olduğunda yanık ikinci derece olmuştur. Güneş, üçüncü derece yanık yapmaz.  İlerleyen yaş dönemlerinde malign melanom denilen cilt kanserinin oluşmasını kolaylaştırıcı bu yanıklardan çocukluk çağında korunmak çok önemlidir.

Çocukları güneşten korumak için alınacak tedbirler şunlardır;

- Çocuğunuzu sabah 10.00 ile öğleden sonra 16:00 arasında güneşe çıkartmayın. Bulutlu havalarda da güneş maruziyeti olacağından dikkat edilmelidir. İlk gün 15-20 dakika, sonraki günler 5’er dakika artırarak güneşlendirme yapılabilir.

- Çocuğunuz açık tenli, çilli, sarışın veya kızıl saçlı, renkli gözlü ve çok benli ise güneşe karşı hassastır dikkat edin

- Kumsal, beton, deniz  güneş ışınlarını fazlasıyla yansıtır. Çocuklarınızı bu alanlarda bulundurmayın.

- Geniş gölgelikli şapka takın, pamuklu uzun kollu tişört giydirin.

- Bebek 6 aydan küçükse koruyucu kremler yerine ona elbise giydirebilirsiniz koyu gölgelikli bir ortamda bulundurmalısınız.

- Güneşe çıkmadan en az 30 dak önce koruyucu kremleri kullanmalısınız.

- Krem sürme işlemini denize ve havuza girdikten sonra her 1-2 saatte bir tekrarlayın.

- Güneş gözlükleri takabilirsiniz.

Olası güneş yanıkları durumunda yapılacaklar şunlardır;

- Güneş yanıklarında ağrı ve sıcaklık hissi 48 saat kadar sürer. Günde 3-4 kez nemlendirici losyonlar uygulanmalıdır. Ağrı kesici şuruplar kullanılabilir. Çocuğa sık sık banyo yaptırmak veya yanık olan bölgesine ıslatılmış havlu koymak çocuğu rahatlatır. Bol su içirilmelidir.

- Deri su toplar ve patlarsa üst deriyi ciltten uzaklaştırmak gerekir. Bu durumda antibiyotikli pomadlar kullanılmalı, bir sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır. Bir hafta sonunda soyulmalar başladığında nemlendirici kremlere devam edilmelidir.

- Birinci derece yanığın 5’inci günde ikinci derece yanığın 7’inci günde iyileşmediği durumlarda mutlaka tekrar doktora başvurulmalıdır. Güneş yanıklarında yanan bölgeye diş macunu, yoğurt, yoğun merhemler sürülmemelidir.

- Ayrıca bronzlaştırıcı güneş yağları değil güneş sütleri tercih edilmelidir.